Grafika lat 1960 -70
👉🏻Galeria ZPAP przy ul. Mariackiej 46/47 w Gdańsku
⌚ Wernisaż 8 lipca r. godz. 18.00
📆 Wystawa czynna do 7 sierpnia 2024 r.
Janina Karczewska urodziła się w Gdyni 29 maja 1934 roku.
Ukończyła Liceum Sztuk Plastycznych z siedzibą początkowo w Gdyni, a następnie w Gdyni Orłowie. W latach 1952 – 1959 studia w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Pięknych w Sopocie, a następnie w Gdańsku.
Po otrzymaniu w 1954 roku przez PWSSP nowej siedziby w Gdańsku (Wielka Zbrojownia), w Sopocie nadal nauczano przez jakiś czas ceramiki i rzeźby. Studia ukierunkiowała pod pracownię prof. Krystyny Łady-Studnickiej, prof. Teresy Pągowskiej oraz prof. Witolda Frydrycha. Dyplom ukończenia studiów otrzymała z wyróżnieniem w 1959 roku, w pracowni malarstwa prof. Piotra Potworowskiego, z kolei specjalizację z pracowni ceramiki u prof. Hanny Żuławskiej, a z pracowni grafiki u prof. Zygmunta Karolaka. Z rzeźbą miała możliwość zapoznać się w pracowni prof. Alfreda Wiśniewskiego oraz podczas plenerów prowadzonych przez prof. Wiśniewskiego i prof. Annę Pietrowiec.
Tworzyła także razem z mężem, rzeźbiarzem i ceramikiem Stanisławem Koniecznym, urodzonym w 1933 roku w Montceau-les-Mines we Francji, zmarłym w 1981 roku w Gdańsku. Oboje, należeli do grona ceramików skupionych wokół prof. Hanny Żuławskiej, do Grupy Kadyńskiej. Grupa ta działała początkowo w oparciu o cegielnię w Tolkmicku, a następnie cegielnię w Kadynach nad Zalewem Wiślanym. Tam, przed wojną działała Królewska Manufaktura Terakoty i Majoliki należąca pierwotnie do Wilhelma II, cesarza Niemiec.
W 1957 roku Grupa Kadyńska zaprezentowała swą ceramikę na ważnej i głośnej wystawie Kadyny w warszawskiej Kordegardzie. Wystawę tę upamiętniła Polska Kronika Filmowa z okazji wizyty artystów z Anglii, którzy odwiedzili Warszawę z przedstawieniem teatralnym Williama Szekspira Tytus Andronikus. Wśród nich była słynna para małżeńska Laurence Olivier i Vivien Leigh. Aktorka nabyła wówczas małą formę ceramiczną autorstwa Karczewskiej.
W czasie studiów w 1959 roku młoda ceramiczka gdańska uczestniczyła w Międzynarodowej Wystawie Ceramiki w Gmunden, w Górnej Austrii. Podczas towarzyszącej wystawie sesji prof. Hanna Żuławska wygłosiła referat pod tytułem Poterie en Pologne.
W 1968 roku na I Międzynarodowym Biennale Ceramiki Artystycznej (Internationale de la Ceramique D’Art) w Vallauris we Francji otrzymała, z grupą ceramików z Polski, Dyplom Honorowy (Grand Diplome D’Honnueur – pour l’importance de sa participatione – Pologne).
W 1969 roku na Ogólnopolskiej Wystawie Grafiki Marynistycznej w Gdańsku otrzymała wyróżnienie za pracę Żaki.
W 1970 roku na II Biennale Ceramiki Artystycznej w Vallauris, w którego Comite de Patronage wśród Presidence d’honneur był Pablo Picasso, otrzymała pierwszą nagrodę Francuskiego Stowarzyszenia Działalności Artystycznej (L’Association Francaise A’Action Artistique). Nagrodzona praca to Frutti di mare (obecnie w zbiorach Muzeum Narodowego w Gdańsku) wywołała szerokie reperkusje we francuskiej krytyce artystycznej. Jean Maria Dunover określił ją mianem „nowoczesnego baroku” w „Le Monde”. Nagrodę otrzymała ex aequo z mężem Stanisławem Koniecznym, który został nagrodzony za Formy architektoniczne. Jury nie wiedziało o tym, iż artyści są małżeństwem.
W 1970 roku wzięła udział w I Międzynarodowej Wystawie zorganizowanej w Polsce pod hasłem Tworzywo Ceramiczne w sztuce współczesnej, w Sopocie. Otrzymała honorowy medal. Nagrodzona praca to Jeżowiec znajduje się obecnie w zbiorach Muzeum Narodowego w Gdańsku.
W lipcu roku 1970 Polska Kronika Filmowa przybyła z wizytą do pracowni Janiny oraz Stanisława. Zdjęcia robione przez operatora pkf Ryszarda Golca. Odcinek 51A/70, tytuł Złote ręce.
W 1971 roku otrzymała I Nagrodę w Wystawie Okręgu Gdańskiego Związku Polskich Artystów Plastyków.
W 1972 roku brała udział w wystawie International Ceramics w Victoria and Albert Museum w Londynie.
W 1973 roku na II Międzynarodowej Wystawie, Gdańsk Oliwa, Jury przyznało Janinie Karczewskiej nagrodę Ministra Kultury i Sztuki ex equo z Tonym Franksem z Wielkiej Brytanii. Wystawione biało-szkliwione reliefowe panneauood tytułem Legenda z motywami profili, które „Tworzyły zmultiplikowany obraz zbiorowości. Zarówno w warstwie znaczeniowej jak i w wyrazie plastycznym osiągnęła wyjątkową klarowność, dzięki czemu praca stała się dominantą tego działu.” – Irena Huml Polska Terenem Międzynarodowych Konfrontacji Ceramiki Artystycznej – katalog wystawy, Gdańsk 1973.
W 1976 roku na III Międzynarodowej Wystawie, Gdańsk Oliwa, otrzymała Dyplom Honorowy.
W 1976 roku na V Biennale w Vallauris (Francja) przedstawiła wypukłorzeźbę ceramiczną Ziggurath (obecnie w Muzeum Narodowym w Gdańsku). Artystka otrzymała wówczas Nagrodę Specjalną (Prix Special de L’Architecture) – ceramikę autorstwa Pabla Picassa Twarz a la poziomka. Redaktor Tadeusz Rafałowski w artykule Wyjść z niespełnienia w Głosie Wybrzeża (33/1976) zinterpretował prace Janiny Karczewskiej jako „…moment - wspólnoty ludzi, ich współdziałania, lub nawet tylko – współistnienia…".
W latach 1975-1986 była pedagogiem w Liceum Sztuk Plastycznych w Gdyni Orłowie, gdzie nauczała rysunku i malarstwa. Upamiętniono to wystawą Janina Karczewska i jej uczniowie, w Galerii asp w Gdańsku, w Domu Angielskim (16 – 23 września 2011). Prowadziła także we własnej pracowni praktyki dla uczniów Liceum, w specjalności: rzeźba, formy użytkowe – ceramika.
W 1980 roku ukończona została realizacja fundacji żeglarza Andrzeja Bohomolca – Kaplicy Ludzi Morza w gdańskiej Bazylice Mariackiej. Janina Karczewska-Konieczna wraz z mężem Stanisławem Koniecznym oraz córką Katarzyną Konieczną stworzyli bogaty wystrój ceramiczny. Poświecenia kaplicy i jej wystroju dokonał ks. bp Lech Kaczmarek w dniu 15 sierpnia 1980 roku. W Bazylice znajduje się tablica pamiątkowa „Matki Boskiej upamiętniająca ofiary sowieckich łagrów i zesłań, natomiast w kruchcie znajduje się płaskorzeźba Jubileusz Jasnogórski 1932-1982.
W 1981 roku Janina Karczewska została wyróżniona odznaką Zasłużony Działacz Kultury Miasta Gdańska.
W 1982 roku otrzymała Nagrodę Dyrektora Wydziału Kultury i Sztuki Miasta Wałbrzych za Twórcze poszukiwania nowych możliwości w tworzywie ceramicznym.
W lutym 1985 roku prace artystki o tematyce sakralnej zostały zaprezentowane na wystawie w kościele Ojców Dominikanów w Poznaniu, w kaplicy św. Jacka. Zachowały się serdeczne echa wystawy zapisane w Księdze Pamiątkowej.
W 1986 roku na zaproszenie polskiego misjonarza Ojca Mariana Żelazka svd, gdańska artystka wykonała ceramiczny wystrój oraz monumentalne drzwi odlane w brązie do Kościoła Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Puri, Indie. Jej kilkutygodniowy pobyt w Indiach przyniósł udział w uroczystej Mszy Św. Jego Świątobliwości Jana Pawła II, spotkanie z Matką Teresą w Kalkucie oraz Ojcem Marianem Żelazkiem w Puri. 3 lipca 1988 roku w Bazylice Mariackiej w Gdańsku odbyła się uroczystość poświęcenia i przekazania wyposażenia dla kościołą Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Puri. Udział wzięli przedstawiciele Episkopatu Polski – J. Eksc. ks. bp dr. hab. Zygmunt Pawłowicz oraz J. Eksc. ks. bp prof. dr Edmund Piszcz. Na uroczystość przybyłJ. Eksc. Ksiądz Arcybiskup Raphael Cheenath svd ordynariusz archidiecezji Bhubaneshwa w stanie Orissa.
W 1989 roku staraniem Księży Werbistów w Pieniężnie ukazała się książka autorstwa ks. prof. Marka Starowieyskiego Wyposażenie świątyni katolickiej Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Puri, Indie. Redaktorem książki był ks. Eugeniusz Śliwka svd.
W 1990 roku Janina Karczewska zajęła I miejsce (medal) za pracę Ukrzyżowanie na IV Biennale Sztuki Sakralnej, organizowanym przez Biuro Wystaw Artystycznych w Gorzowie Wielkopolskim. Przewodniczącym jury był ks. prof. Janusz Pasierb wybitny znawca sztuki i filozof. Ks. Janusz Pasierb był jedynym Polakiem w powołanej przez papieża Światowej Radzie Ochrony Kultury. Honorowy patronat nad Biennale sprawował Arcybiskup metropolita przemyski Józef Michalik. „Medal dla niewielkiej ceramicznej pracy Janiny Karczewskiej z Gdańska – otworzył w dyskusji jury cały duży temat sztuki religijnej do mieszkań…”.
W 1990 roku brała udział w wystawie twórców z Basenu Morza Bałtyckiego upamiętniającej osadę handlową Truso, do której ściągali kupcy z wielu stron ówczesnego świata. The Baltic Symposium TRUSO ’92 Centrum Sztuki – Galeria El (s. 29, Janina Karczewska panneau Zikkurat I; s. 32, córka Katarzyna Konieczna, Manhattan II.)
W 2004 roku brała udział w II Wystawie Rysunku, Grafiki i Rzeźby – Trójmiasto 2004. Otrzymała Nagrodę Specjalną za rzeźbę Madonna.
W latach 1993-2005 Janina Karczewska należała do grona rzeczoznawców Cepelii (Centrala Przemysłu Ludowego i Artystycznego), w specjalności Ocena dzieł sztuki – ceramika, co upamiętniła wystawa z katalogiem W kręgu Cepelii. Tkanina Malarstwo Rysunek Ceramika Rzeźba, Gdańsk 1999 oraz wręczony w 2009 roku medal z okazji 60-lecia Cepelii 60 lat troski o ginące piękno.
W 2006 roku rzeźby Janiny Karczewskiej o tematyce sakralnej zostały zaprezentowane w północnym skrzydle Zamku Średniego w Muzeum Zamkowym w Malborku na wystawie Między Liryką a Sacrum. W listopadzie nastąpiła nowa edycja tej wystawy (13.11.2006 – 11.03.2007) w Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku. W Zamku Książąt Pomorskich, na tle galerii średniowiecznej sztuki sakralnej, zaprezentowane zostały rzeźby gdańskiej ceramiczki zgrupowane w trzech tematach: Chrystus i Biblia. Madonny. Aniołowie.
W 2006 roku za „za uchwycenie lokalnych klimatów” otrzymała Grand Prix na 3 i 4 Puckim Salonie Artystycznym.
W 2007 roku otrzymała wyróżnienie posła Sejmu R. P. Kazimierza Plotzke.
W 2007 roku brała udział w wystawie rzeźby ceramicznej, Polish Women’s Association Twój i mój anioł w Lund – Malmo w Szwecji.
W 2007 roku w Muzeum Ceramiki w Bolesławcu zaprezentowało dorobek obojga gdańskich artystów –Janiny Karczewskiej i Stanisława Koniecznego na wystawie Imago Mundi. Wystawę otwierał pierwszy raz zaprezentowany, złożony z segmentów, model dla frontowej, środkowej partii drzwi kościoła w Puri, z przedstawieniem Drzewa życia, autorstwa Janiny Karczewskiej.
Na przełomie 2008 oraz 2009 roku w Muzeum Narodowym w Gdańsku, na stałej wystawie ceramiki dawnej zaprezentowano (12.12.2008 – 02.02.2009) rzeźby ceramiczne Janiny Karczewskiej. W gablocie zamykającej ekspozycję ceramiki w dawnym Wielkim Refektarzu prezentowana jest figura Mojżesza.
W 2009 roku otrzymała dyplom i nagrodę na Wystawie poplenerowej Tczew – miasto nad Wisłą w Centrum Kultury i Sztuki w Tczewie.
W 2009 roku Janina otrzymała nagrodę Prezydenta Miasta Gdańska Pawła Adamowicza, z okazji jubileuszu 50-lecia pracy artystycznej oraz stypendium twórcze Marszałka Województwa Pomorskiego Jana Kozłowskiego.
W 2010 roku ukazały się Ewangelie tłumaczone na język kaszubski – Ewanielie na kaszebsczi tołmaczone…, Gduńsk 2010 między innymi z dziewięcioma fotografiami ceramicznych prac Janiny Karczewskiej: z Bazyliki Mariackiej w Gdańsku, kościoła Ojców Pallotynów we Wrzeszczu oraz z kościoła p. w. św. Józefa i św. Judy Tadeusza w Gdyni-Rumii.
W lipcu 2010 roku w Galerii Związku Polskich Artystów Plastyków, Okręg Gdański została otwarta indywidualna wystawa ceramiki Karczewskiej. W tym samym roku Janina Karczewska-Konieczna otrzymała stypendium twórcze Marszałka Województwa Pomorskiego Mieczysława Struka.
Na przełomie października i listopada w 2011 roku w prezbiterium kościoła Świętej Trójcy Ojców Franciszkanów w Gdańsku prezentowano ceramiczne figury Madonn autorstwa Janiny Karczewskiej. Wystawa towarzyszyła uroczystości koronacji, otoczonego od 1946 roku kultem wiernych, obrazu Matki Bożej Miłosierdzia (kopii obrazu Matki Bożej Ostrobramskiej).
16 listopada 2012 roku otrzymała Medal 800-lecia Miasta Pucka, burmistrza Miasta Marka Rintza. Na wniosek Towarzystwa Upiększania Miasta Puck, w uznaniu aktywnej współpracy na rzecz społeczności miasta poprzez udział w Puckich Salonach Artystycznych tump w latach 2004 – 2012 roku.
Na przełomie 2012 oraz 2013 roku brała udział w Międzynarodowej wystawie Uczta u Mistrzów ZG ZPAP Warszawa oraz Pałacu Sztuki Kraków 2013 roku. Prezentowała pracę pod tytułem W smudze światła we wnętrzu kościoła św. Jana, na wystawie Wobec przestrzeni w ramach festiwalu Metropolia jest Okey zorganizowanego przez Nadbałtyckie Centrum Kultury w Gdańsku.
W 2014 roku otrzymała Nagrodę Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury za stworzenie nowego kierunku gdańskiej sztuki ceramicznej oraz z okazji jubileuszu pracy artystycznej i 80-tych urodzin. W tym samym roku w Galerii ZPAP w Gdańsku otwarto jubileuszową wystawę Karczewskiej.
Od 1981 roku zapleczem dla twórczości artystki stała się pracownia zbudowana przez Stanisława KoniEcznego, który opracował własne technologie szkliw i pozostawił je żonie Janinie i córce Katarzynie.
Prace Karczewskiej znajdują się w zbiorach: Muzeum Ceramiki w Bolesławcu, Muzeum Historycznym Miasta Gdańska, Muzeum Narodowym w Gdańsku, Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie, Muzeum Narodowym w Poznaniu, Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku, Muzeum Okręgowym w Toruniu, Muzeum Okręgowym w Wałbrzychu, Muzeum Narodowym we Wrocławiu, Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze, Muzeum Archidiecezjalnym w Gdańsku Oliwie, Muzeum Jana Pawła II – Domu Polski w Rzymie, Bibliotece Gdańska pan, jak również w Muzeach w Pradze i Bechyne Czechach oraz Muzeum Jonkoping w Szwecji.
Karczewska brała udział w sympozjach i plenerach polskich oraz międzynarodowych w takich miejscach jak: Białowieża, Cetniewo, Jurata, Bolesławiec, Kadyny, Wałbrzych, Jaworzyna Śląska, Wdzydze-Loryniec, Nadole, Lubiana, Włocławek, Pułtusk, La Borne (Francja), Jonkoping i Rodjenes (Szwecja), Bechyne (Czechy), Budapeszt (Węgry), Hvar i Dubrovnik (Chorwacja), oraz XX-jubileuszowym plenerze ceramicznym w Starymm Gronowie ’98.
Janina Karczewska-Konieczna była stypendystką Rządu Polskiego, Niemieckiego i Węgierskiego.