wernisaż: 5.11.2021, godz. 18:00

wystawa czynna: 06.11 – 23.11.2021, w godz. 12.00-18.00

miejsce: Zbrojownia Sztuki, Targ Węglowy 6, Gdańsk

kurator wystawy: prof. Mariusz Białecki

wydarzenie FB: https://www.facebook.com/events/595220265001370/

„Obecny – nieusprawiedliwiony” to jubileuszowa wystawa retrospektywna wybitnego artysty rzeźbiarza, malarza i cenionego pedagoga związanego z Akademią Sztuk Pięknych w Gdańsku (wcześniej PWSSP), prof. Stanisława Radwańskiego. Projekt wystawy został wsparty przez Rektora Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku, prof. ASP dra hab. Krzysztofa Polkowskiego. Honorowy patronat nad wystawą objęło Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, z którym to profesor od wielu lat jest mocno związany nie tylko emocjonalnie, ale i z racji pełnienia funkcji Członka Rady Programowej (dwie kadencje). Prace na wystawę przywieziono z różnych stron Polski; dzięki uprzejmości instytucji wypożyczone zostały z Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, Muzeum Diecezjalnego w Pelplinie, Bydgoskiego Centrum Sztuki, Filharmonii Pomorskiej im. Ignacego Jana Paderewskiego w Bydgoszczy oraz z kolekcji prywatnych.

Prof. Stanisław Radwański jest postacią, która szczególnie zaznaczyła swoją obecność w historii naszej Uczelni i Wydziału Rzeźby. Przez 40 lat związany z macierzystą uczelnią dał się poznać jako znakomity artysta, pedagog, organizator życia uczelni oraz jej przedstawiciel w wielu znaczących dla kultury polskiej gremiach, bardzo ceniony zarówno przez swoich absolwentów, jak i w gronie przedstawicieli wielu środowisk twórczych w kraju i za granicą. Dowodem jest przyznany mu tytuł „Profesora Honorowego Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie” w 2017 roku oraz honorowe odznaczenie Towarzystwa Przyjaciół Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie - „Srebrna Laska z Różą Czerwoną”, które wręczono w trakcie wernisażu. Odczytana została laudacja autorstwa prof. Rafała Strenta (ASP w Warszawie). Należy pamiętać, że to dzięki staraniom Rektora prof. Stanisława Radwańskiego Państwowe Wyższe Szkoły Sztuk Plastycznych w roku 1996 stały się Akademiami Sztuk Pięknych. Dzięki jego zabiegom w roku 1994 Akademia gdańska pozyskała budynek tzw. Małej Zbrojowni, w którym obecnie mieści się Wydział Rzeźby i Intermediów.

Wystawę tę traktować trzeba jako hołd złożony osobie prof. Stanisława Radwańskiego przez gdańską Akademię, Wydział Rzeźby i Intermediów oraz jego absolwentów.

Żyjemy w czasach, jak mawia Profesor, tzw. neobarbarzyństwa – czasach dominującego profanum, totalnej negacji wartości, braku autorytetów. My, absolwenci prof. Radwańskiego, mamy ten przywilej posiadania mistrza. Jego osobowość, praca, preferencje twórcze pozwalają go widzieć jako niekwestionowany autorytet. Z dyplomowej Pracowni Rzeźby, prowadzonej przez prof. Stanisława Radwańskiego wyszło około 80 absolwentów. Wielu z nich to obecni pracownicy naukowi, pedagodzy, twórcy pomników, artyści tworzący w różnych przestrzeniach kultury. Pracownia Mistrza na ulicy Mariackiej jest – jak na plakacie promującym wystawę – ciągle otwarta. Pracownię tę z pewnością można nazwać nie tylko otwartą, ale i kultową. Tradycyjne już w niej spotkania po krótkich koniecznych formalnościach przeradzały się w długie Polaków rozmowy. To czas degustacji do świtu, opowieści o sztuce z naciskiem na sztuki piękne, rozglądanie się, zaglądanie do bogatej pracownianej biblioteki z barkiem. Prof. Stanisław Radwański dla nas, byłych studentów, to postać pomnikowa, nie tylko z powodu skali obiektu. To przede wszystkim majestat, spokój, inteligencja i niezrównany dowcip (najlepsze, zaskakujące, sytuacyjne, kultowe dowcipy padły z ust Profesora). Na Profesora się czekało. Korekty się pamięta. Pamięta się powagę chwili, siłę dykcji. Rozbudowane metafory poruszały naszą wyobraźnię. Podobnie kalambury słowne. Problemy rzeźby rozpatruje zawsze wielopłaszczyznowo, dokonując interesujących, wnikliwych analiz. Wartościuje nasz świat. Nie burzy go, ale pomaga na nowo zrozumieć. Kieruje się lekarską dewizą: primum non nocere. Zawsze nienaganny strój, chciałoby się powiedzieć, prosto z Paryża. Nie uczy nas polityki w sztuce, ale uwrażliwia, kreśli różne narracje. Uczy dostrzegania paradoksów rzeczywistości. Definiuje rzeźbę. Wpoił w nas szacunek dla ciężkiej pracy, do materiału i modela. Opowiada o brązach, marmurach, ciekawych ludziach, przybliża nam swój świat, poznajemy jego cząstkę. Udaje nam się również milczeć na wspólne tematy. Do tej pory uświadamia nam, że potrzebny jest dystans, totalne otwarcie na inspiracje świata zewnętrznego. Cieszy mnie również fakt, że obecnie moi studenci mogą wciąż czerpać z doświadczenia artystycznego i pedagogicznego Profesora, ale nade wszystko poczuć aurę Mistrza.

Tytuł wystawy „Obecny – nieusprawiedliwiony” świadczy o subwersywnej postawie artysty, który nieustannie prowokuje. Projekt ten to niezwykle emocjonalna, inspirująca podróż do lat minionych, ale i konfrontacja z teraźniejszością. Prezentacja ta ukazać ma szeroki wachlarz retoryki rzeźbiarskiej Profesora. Trudno pisać o artyście i pedagogu tak bardzo utytułowanym, który ma na koncie tak wiele monumentalnych realizacji pomnikowych i znaczących form kameralnych, prestiżowych nagród i odznaczeń. Jego nazwisko zapisało się już na kartach współczesnej rzeźby polskiej. Realizacje te można podziwiać w wielu miejscach w Polsce oraz za granicą.

Podejmując się niełatwej analizy swojego Mistrza pozwolę sobie na kilka refleksji. Twórczość artysty lokuje się wokół postaci. W centrum zainteresowań Profesora zawsze stoi człowiek w twórczym dialogu z przeszłością i czytelny humanizm. W dorobku ma szereg portretów znanych postaci z kart historii, literatury i tych mu współczesnych. A portret to Mount Everest sztuki rzeźby. To temat obecnie rzadko uprawiany. W twórczości tej przeplatają się wątki klasyczne i romantyczne, lecz dalekie od klasycznego patosu. To mistrz metafor. Przedstawienia te subtelnie ironizują. Zagadnienie portretu doprowadza często do form abstrakcyjnych. Biusty to ulubione formy przestrzenne. To mistrz draperii, którą buduje kompozycję. Są to współczesne powidoki rzeźb antycznych – hellenistycznych. W tej przestrzeni prowadzi nie tylko dialog z przeszłością, a wręcz intelektualną grę, szuka nowych znaków na matrycy tradycji. Ważnym punktem w biografii artystycznej prof. Stanisława Radwańskiego są realizacje pomnikowe, gdzie na bazie form i idei klasycznych buduje współczesne, uniwersalne przekazy. Wiedza, doświadczenie i znakomity warsztat pozwalają mu równie swobodnie operować w dużej skali, realizować monumentalne formy pomnikowe. Z tęsknoty do malarstwa w rzeźbie gra nastrojem i światłem.

Ekspozycja to poskładany z różnych elementów twórczości portret mistrza. Ciekawostką będą dialogi rzeźb tych samych prac w różnych materiałach, np. gips kontra brąz, brąz kontra kamień. Złożony obraz nie jest całościowy. To tylko jedna wypadkowa. Wystawa ta jest zaczynem do dalszej pracy zespołu naukowego nad monografią twórczości Profesora. Monografia utrwali znakomity dorobek artysty.

 Kurator wystawy, prof. Mariusz Białecki

Biogram artysty

Stanisław Radwański ur. 5 lipca 1941 w Poturzynie, woj. Lubelskie. Studiował w PWSSP w Gdańsku na Wydziale Rzeźby. Dyplom z wyróżnieniem uzyskał w 1968 r. w pracowni prof. Stanisława Horno-Popławskiego. Od 1970 r. do 2012 r. był zatrudniony w macierzystej uczelni. W latach 1971-1973 pracował jako nauczyciel wychowania plastycznego w III LO w Gdańsku. Pełnił wiele funkcji w macierzystej uczelni, m.in. Od 1979 r. zaczął prowadzić Pracownię Podstaw Rzeźby, 1987 Pracownię Rzeźby,  od 1996 r. równocześnie kierował Katedrą Rzeźby i Rysunku na Wydziale Rzeźby. W latach 1981-1984 pełnił funkcję prodziekana, a następnie w latach 1984–1990 dziekana Wydziału Rzeźby. Rektorem był dwie kadencje w okresie od 1990 do 1996 r. W 1990 r. otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1995 r. profesora zwyczajnego W 1996 r. prowadził Pracownię Rzeźby na Radford University w Wirginii (USA). W 1996 - 2011 r. prowadził pracownię rzeźby W latach 1996-2002 był członkiem Rady Wyższego Szkolnictwa Artystycznego przy Ministerstwie Kultury i Sztuki. Od 2002 r. był ekspertem w Komisji Akredytacyjnej przy Ministerstwie Edukacji Narodowej, a od 2003 r. wchodził w skład Centralnej Komisji ds. Stopni i Tytułów Naukowych przy Ministerstwie Edukacji Narodowej. Członek Kapituły Nagrody im. św. Brata Alberta i Kapituły Nagrody im. Kwiatkowskiego. Przez dwie kadencje zasiadał w Radzie Artystycznej Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku.

Wybrane wystawy indywidualne: 1962 – Klub PAX, Gdańsk (wystawa malarska), 1963 – Gdańsk (wystawa malarska), 1964 – Klub studencki Medyk, Gdańsk (wystawa malarska), 1968 – BWA, Koszalin (wystawa malarska), 1971 – objazdowa wystawa malarstwa, BWA, Sopot, Hel, Malbork (wystawa malarska), 1978 – BWA, Lublin, 1982 – Bonn, RFN, 1983 – Siegburg, RFN, 1984 – Langnenfeld, RFN, 1985 – Paryż, Francja, 1987 – BWA, Gdańsk, 1987 – Kolonia, RFN, 2003 – Galeria Uniwersytecka, Cieszyn, 2011 – XIX Mały Festiwal Form Artystycznych w Małej Galerii, Nowy Sącz, 2013 – Muzeum Diecezjalne, Pelplin, 2013 – Galeria Refektarz, Kartuzy.

Wybrane wystawy zbiorowe: 1971 – wystawa rzeźby ZPAP, Okręg gdański, BWA, Sopot (nagroda), 1971 – III Biennale Rzeźby Młodych, Kraków, 1972 – „Salon Zimowy”, BWA, Radom (malarstwo), 1973 – wystawa rzeźby ZPAP, Okręg gdański, BWA, Bydgoszcz, 1973 – wystawa poplenerowa Międzynarodowego Pleneru Kopernikańskiego, Olsztyn, 1974 – Ogólnopolska Wystawa Rzeźby, BWA, Sopot (medal), 1975 – „Wizerunek kobiety”, BWA, Sopot (I nagroda), 1975 – I Biennale Sztuki Gdańskiej, BWA, Sopot (medal), 1976 – „Postawy i tendencje w środowisku gdańskim”, Zachęta, Warszawa, 1976 – „Warsztaty twórcze”, Orońsko1977 wystawa rzeźby „Grupa 5”, BWA, Sopot, 1977 – II Biennale Sztuki Gdańskiej, BWA, Sopot (medal), 1977 – „Człowiek wybitny”, Dom plastyka, Warszawa, 1977 – Ogólnopolska wystawa „CDN”, Pod mostem Poniatowskiego, Warszawa, 1977 – Ogólnopolska wystawa malarstwa, rzeźby i grafiki „Porównania'77”, BWA, Sopot, 1977 – 1978 – sympozjum plenerowe, Strumica, galeria Miejska, Jugosławia, 1977 – Galeria miejska „Spotkania lubelskie”, Galeria Miejska, Lublin, 1977 – Wystawa rzeźby parkowej, Gdańsk, 1978 – „Salon Jesienny”, Warszawa, 1978 – „Sztuka Gdańska”, Mannheim, RFN, 1978 – „Sztuka Gdańska”, Leningrad, ZSRR, 1978 – Widowisko „Barykada”, BWA, Sopot, 1979 – II Biennale Małych Form Rzeźbiarskich, BWA, Poznań (medal), 1979 – Wystawa z kolekcji Muzeum Narodowego w Szczecinie, Lubeka, RFN, 1979 – „Małe formy rzeźbiarskie”, Galeria Instytutu Polskiego, Paryż, Francja, 1979 – „Rzeźba polska”, Zachęta, Warszawa (medal), 1979 – III Biennale Sztuki Gdańskiej, BWA, Sopot (medal), 1980 – „Artyści Gdańska”, galeria Miejska, Brema, RFN, 1980 – „Małe formy rzeźbiarskie”, Lipsk, Berlin NRD, 1980 – Wystawa rzeźby plenerowej, Łódź, 1980 – „Artyści Gdańska”, Leningrad, ZSRR, 1980 – „Salon zimowy”, BWA, Radom, 1981 – „Sztuka protestu”, Elbląg, 1982 – „3 artystów z Gdańska”, Galeria Kunstferein, RFN, 1982 – wystawa w Sankt Augustin, RFN, 1983 – V Biennale sztuki gdańskiej, Sopot (wyróżnienie), 1983 – Wystawa plastyki polskiej, Moskwa, ZSRR, 1983 – „Artyści Gdańska”, Ratusz, Zwingenberg, RFN, 1984 – „Artyści Gdańska”, Avallon, Dijon, Reims, Francja, 1984 – sympozjum plenerowe, Avallon, Francja, 1984 – „Artyści Gdańska”, Galeria Miejska, Siegburg, RFN, 1985 – „Artyści Gdańska”, kantor sztuki, Paryż, Francja, 1985 – „Artyści Gdańska”, Galeria Miejska Weserburg, Brema, RFN, 1985 – „Artyści Gdańska”, Turku, Finlandia, 1985 – „Sztuka wyobraźni”, Uniwersytet w Siegen, RFN, 1986 – wystawa grafiki i rzeźby w Kolonii, RFN, 1986 – „Artyści Gdańska”, Galeria Miejska, Siegen, Brema, RFN, 1986 – „Artyści Gdańska”, Galeria Kunstverein, Bonn, RFN, 1987 – Międzynarodowe Targi Sztuki, Poznań, 1989 – 1990 – „Współczesna sztuka polska”, Paryż, Francja, 2013 – „Bez korekty”, Centrum Sztuki Galeria EL, Elbląg (nominacja do Pomorskiej Nagrody Artystycznej Gryfa Pomorskiego). 2015 - Corpus, Galeria Akademik, ASP Gdańsk, 2015/ 2016 - Metafora i Rzeczywistość, Wielka Aula ASP Gdańsk, 2016 - Właściwość/ Osobliwość, CRP Orońsko, 2016 -Mała Zbrojownia, Pałac Sztuki, Kraków.

Nagrody i odznaczenia: 1970 – nagroda rektorska za opracowanie i wykonanie modeli rzeźbiarskich dla Ratusza Głównego Miasta Gdańska, 1973 – nagroda za projekt formy przestrzennej, Sulęczyno, 1980 – nagroda rektorska za organizację pleneru w Pińczowie, 1980 – zespołowa nagroda rektorska, 1981 – nagroda rektorska, 1982 – Nagroda II stopnia Ministerstwa Kultury i Sztuki, 1983 – nagroda rektorska za pomnik Jacka Malczewskiego w Radomiu, 1985 – Medal za zasługi dla miasta Radomia, 1985 – Srebrny Krzyż Zasługi, 1985 – nagroda rektorska I stopnia, 1988 – honorowa nagroda „Artysta roku” Gdańskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuki, 1987 – nagroda rektorska I stopnia, 1996 – Złoty Krzyż Zasługi, 1997 – nagroda rektorska I stopnia, 1999 – Krzyż Komandorski z Gwiazdą, 2005 – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, 2011 – nagrodę prezydenta Gdańska Pawła Adamowicza w Dziedzinie Kultury, 2012 – Zasłużony Kulturze Gloria Artis” – Srebny Medal, 2013 – nominacja do nagrody Gryfa Pomorskiego za wystawę „Bez korekty”, 2015 – Nagroda Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury, 2018 – Medal Stulecia Odzyskania Niepodległości, 2021 – „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” – Złoty Medal, oraz wiele różnych odznaczeń okolicznościowych i resortowych.

Konkursy rzeźbiarskie: 1972 – konkurs na projekt pomnika Józefa Wybickiego (wyróżnienie) Kościerzyna, 1973 – konkurs na projekt pomnika Józefa Korzeniowskiego, Gdynia, 1973 – konkurs na opracowanie plastyczne Starego Rynku w Tczewie (II nagroda), 1973 – konkurs na projekt pomnika Fryderyka Chopina w Londynie, Warszawa, 1974 – konkurs na projekt medalu W. Lenina dla KW PZPR w Gdańsku (I nagroda), 1976 – konkurs na rzeźbę „Człowiek i jego otoczenie”, Warszawa (współautor), 1979 – konkurs na projekt pomnika Juliusza Słowackiego, Warszawa, 1979 – konkurs na projekt pomnika „Ruchu wyzwoleńczego Lubelszczyzny”, Lublin, 1980 – konkurs na projekt pomnika „Grudzień'70”, Gdynia (Wyróżnienie, praca w zespole ze Sławojem Ostrowskim i Edwardem Sitkiem), 1981 – II etap konkursu na projekt pomnika „Grudzień'70”, Gdynia (nagroda w plebiscycie publiczności, współautor), 1983 – konkurs na pomnik Jacka Malczewskiego w Radomiu (realizacja), 2005 – konkurs na pomnik Karola Marcinkowskiego, Poznań (I nagroda, realizacja), 2008 – konkurs na pomnik J. G. Haffnera w Sopocie (II nagroda).

Realizacje pomnikowe: 1972 – Płaskorzeźba w Piaskowcu, Ratusz, Słupsk, 1974 – Formy przestrzenne na głównych drogach wjazdowych do województwa gdańskiego, (realizacja w zespole z rzeźbiarzem Edwardem Sitkiem), 1978 – Rzeźba Parkowa dla Miasta Lublina, 1983 – Pomnik Jacka Malczewskiego, Radom (nagroda), 1986 – Rzeźba Parkowa dla Miasta Avallon, Francja1998 – Pomnik Jana Gutenberga, Gdańsk, 1990 – Pomnik Adama Mickiewicza, Ostromecko, 1991 – Rzeźba Orzeł  zwieńczająca Pałac w Ostromecku, 1992 – Rzeźby do Galerii Parku Romantycznego w Ostromecku – Alina, Balladyna (stiuk), 1993 – Rzeźba plenerowa Muza Nauki, Oleron, Francja, 1999 – Projekt i realizacja fontanny oraz grupy figuralnej, Centrum Ekumeniczne w Gdańsku Oliwie, 2005 – Pomnik Karola Marcinkowskiego, Poznań (I nagroda), 2007 – Pomnik Jana Pawła II, Toruń, 2008 – Pomnik Juliusza Słowackiego, Kijów, Ukraina, 2008 - Realizacja rzeźby pt. „ Jesień”, Park Botaniczny, Bydgoszcz, 2010 - Realizacja rzeźby pt. „ Zima”, Park Botaniczny, Bydgoszcz, 2010 – Pomnik Jana Pawła II, Mława, 2010 – Pomnika Jana Pawła II, Pampeluna, Hiszpania (kopia rzeźby toruńskiej), 2015 - Realizacja rzeźby pt. „ Lato”, Park Botaniczny, Bydgoszcz, 2016 – Kroczący, Kanton, Chiny.  

Realizacje rzeźb kameralnych: 1985 – Popiersie Stanisława Moniuszki, Filharmonia Gdańska, Gdańsk, 1985 – Rzeźba Muza, Filharmonia Gdańska, Gdańsk, 1986 – Popiersie Beniamina Brittena, Filharmonia Pomorska, Bydgoszcz, 1988 – Popiersie Fryderyka Chopina, Ostromecko.

Rzeźby we wnętrzach sakralnych: 1981 – Krucyfiks, kościół św. Józefa w Gdańsku - Przymorze (współautor E. Sitek), 1990 – „Chrystus” dla kościoła Zakonu Oblatów w Kędzierzynie-Koźlu, 1995 – Krucyfiks, kościół OO. Franciszkanów pw. św. Antoniego w Gdyni (współpraca M. Białecki), 2001 – Projekt ołtarza w Kościele św. Brygidy w Gdańsku, 2001/2002 – posągi Jana Pawła II, kard. Stefana Wyszyńskiego, św. Brygidy i św. Elżbiety w ołtarzu bursztynowym kościoła św. Brygidy w Gdańsku, 2002 – Popiersie Jana Pawła II, Centrum Ekumeniczne w Gdańsku Oliwie, (brąz) 2002 – Projekt ołtarzy bocznych w kościele św. Józefa w Gdyni, 2002 – posąg św. Józefa w kościele pod tym samym wezwaniem. 2013 - Relikwiarz Jana Pawła II,  Kościół św. Brygidy, Gdańsk2013 – Pieta Gdyńska, Kościół św. Józefa, Gdynia

Realizacje rzeźb plenerowych: 1976– Kościerzyna, 1978 – Lublin, 1979 – Avallon „La Cuisine” (Francja), 1979, – Gdańsk „Mesjasz”, 1986 – Oleron (Francja), 1978 – Strumica (Jugosławia).

Prace w zbiorach: CRP Orońsko, Muzeum Narodowe w Gdańsku, Muzeum Narodowe w Szczecinie, Galeria Trietiakowska Moskwa, Rosja, Filharmonia w Bydgoszczy, Muzeum Sztuki Współczesnej w Ostromecku, Muzeum Diecezjalne w Pelplinie, Opera Bałtycka w Gdańsku. Prace w kolekcjach prywatnych: USA: Rattford, Francja : Avallon, Paryż, Oleron, Niemcy: Berlin, Bonn, Kolonia, Kilonia, Anglia: Londyn.

Kurator wystawy prof. Mariusz Białecki